Kolagen na stawy – naturalne wsparcie sprawności ruchowej w każdym wieku

Po suplementy kolagenowe sięgamy z różnych powodów – aby ujędrnić skórę, opóźnić starzenie się organizmu czy wzmocnić stawy. Kolagen jest bowiem głównym białkiem tkanki łącznej, którego ilość zmniejsza się wraz z wiekiem, dlatego wzmocnienie włókien kolagenowych to przepis na przedłużenie młodości i zadbanie o sprawność organizmu. W jaki sposób suplementować kolagen, by wzmocnić stawy?

Jaki typ kolagenu na stawy?

Kolagen to starożytne określenie na naturalny klej uzyskiwany przez gotowanie kości zwierzęcych. Pochodzi od greckich słów κόλλα (kólla – klej) i -γενής (-genḗs – produkować). To niezwykle istotne dla organizmów żywych białko stało się w ciągu ostatnich dekad tematem intensywnych badań, a zainteresowanie naukowców skupia się przede wszystkim na znaczeniu kolagenu dla zdrowia stawów i skuteczności suplementacji.

Obecnie wiadomo o 28 rodzajach kolagenu, a w organizmie człowieka najpowszechniej występują kolagen typu 1 (stanowi ponad 90% materii organicznej w kościach, skórze właściwej, ścięgnach, więzadłach i rogówce) oraz kolagen typu 2 (stanowi ok. 80% całkowitego kolagenu w chrząstce). Zdecydowana większość preparatów kolagenowych dostępnych na rynku zawiera kolagen pochodzenia zwierzęcego, taki jak kolagen rybi, wieprzowy, wołowy czy drobiowy.

Kolagen na stawy – w jakiej formie?

Wśród obecnych produktów kolagenowych znajdują się:

• niezdenaturowany kolagen typu 2 (kolagen natywny) - jest nierozpuszczalny i ma nienaruszoną strukturę potrójnej helisy. Od lat wykorzystywany jako suplement diety wspomagający leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów na wczesnym etapie w celu wytworzenia tolerancji immunologicznej hamującej odpowiedź zapalną w obrębie stawu.
• zdenaturowany kolagen (żelatyna) - wyróżnia się utratą struktury potrójnej helisy wskutek działania temperatury lub czynnika denaturującego. Nie składa się z cząsteczek kolagenu, lecz z losowej mieszanki łańcuchów polipeptydowych o różnej masie cząsteczkowej. Znajduje zastosowanie w przemyśle spożywczym, fotograficznym i farmaceutycznym.
• kolagen hydrolizowany - otrzymywany przez hydrolizę kolagenu lub żelatyny za pomocą enzymów (proteaz) i wysokiej temperatury. Podobnie jak żelatyna, hydrolizaty kolagenu również tracą strukturę potrójnej helisy, lecz w procesie hydrolizy dochodzi do rozbicia łańcuchów polipeptydowych, przez co hydrolizaty składają się z mieszaniny aminokwasów i tzw. peptydów kolagenowych o właściwościach bioaktywnych. Kolagen w swojej natywnej formie ma stabilną strukturę potrójnej helisy, co utrudnia jego wchłanianie i wykorzystanie przez organizm. Masa cząsteczkowa hydrolizowanego kolagenu jest mniejsza niż kolagenu niezdenaturowanego i żelatyny, a jego niskocząsteczkowa forma wyróżnia się wysoką wchłanialnością z przewodu pokarmowego.

Oprócz kolagenu odzwierzęcego podejmowane są również próby produkcji kolagenu syntetycznego i wegańskiego, lecz obecnie te formy nie mogą się równać z kolagenem zwierzęcym. Warto też zauważyć, że tzw. wegański kolagen składa się z mieszanki ekstraktów roślinnych, witamin, minerałów i aminokwasów, a na liście składników nie znajdziemy rzeczywistego kolagenu.

Hydrolizowany kolagen na stawy - dlaczego warto?

Martínez-Puig i wsp. (2023) dokonali przeglądu badań nad różnymi rodzajami kolagenu dostępnymi obecnie na rynku, skupiając się na skuteczności preparatów w łagodzeniu objawów choroby zwyrodnieniowej stawów (artrozy). Badacze wskazują, że metody niefarmakologicznego leczenia artrozy oparte na przyjmowaniu kolagenu jako suplementu diety zostały uznane za przedmiot zainteresowania w kontekście działania profilaktycznego lub terapeutycznego u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów.

Zespół naukowców doszedł do wniosku, że peptydy z hydrolizowanego kolagenu mają wysoką biodostępność, co pozwala im dotrzeć do krwiobiegu, gromadzić się w tkance chrzęstnej i indukować syntezę macierzy zewnątrzkomórkowej chrząstki (ECM) poprzez stymulację komórek chrzęstnych (chondrocytów). Martínez-Puig i wsp. podkreślają też skuteczność natywnego kolagenu, który nie jest trawiony w przewodzie pokarmowym, przez może utrzymać swoją strukturę i poprawić zdrowie stawów za pomocą mechanizmu immunologicznego tolerancji doustnej, który hamuje stan zapalny i rozpad tkanek w obrębie stawów.

Jaki suplement z kolagenem na stawy wybrać?

Największym zainteresowaniem badaczy cieszy się obecnie kolagen hydrolizowany, dostępny w formie kapsułek i saszetek. Hydrolizowany kolagen na stawy znajdziesz w serii produktów COLLAFLEX od Oleofarm. Kolagen typu 2 dostarczany jest wraz ze składnikiem Collatrin®, który zawiera też inne związki występujące w chrząstce stawowej, takie jak siarczan chondroityny i kwas hialuronowy. COLLAFLEX to seria suplementów diety na stawy przeznaczona dla osób, które chcą wzmocnić tkankę łączną i usprawnić funkcjonowanie narządu ruchu – przede wszystkim dla seniorów i osób aktywnych fizycznie. Poszczególne preparaty mają korzystny wpływ na stan chrząstek stawowych, więzadeł i ścięgien.

Piśmiennictwo:

• Martínez-Puig D, Costa-Larrión E, Rubio-Rodríguez N, Gálvez-Martín P. Collagen Supplementation for Joint Health: The Link between Composition and Scientific Knowledge. Nutrients. 2023 Mar 8;15(6):1332. doi: 10.3390/nu15061332. PMID: 36986062; PMCID: PMC10058045.
• Zamojcin P. Niezdenaturowany kolagen typu II w chorobie zwyrodnieniowej stawów. Praktyczna Ortopedia i Traumatologia: https://www.praktyczna-ortopedia.pl/artykul/niezdenaturowany-kolagen-typu-ii-w-chorobie-zwyrodnieniowej-stawow