Kolagen – co warto o nim wiedzieć i jak wspierać jego działanie

Kolagen to jeden z filarów zdrowia i urody, który wspiera skórę, stawy i kości. Z wiekiem jego ilość w organizmie maleje, dlatego suplementacja staje się tak popularna. Ale czym właściwie jest kolagen i dlaczego warto go uzupełniać?

Czym jest kolagen?

Kolagen to białko strukturalne, które stanowi podstawowy materiał budulcowy tkanki łącznej. To najpowszechniej występujące białko w organizmie człowieka – stanowi około 30% wszystkich białek.

Wyróżnić można ok. 30 typów kolagenu, z zcego za najważniejsze można uznać:

• kolagen typu I - budulec skóry, ścięgien, więzadeł, kości i rogówki, najpowszechniej występujący typ kolagenu (stanowi aż 90% całego kolagenu w organizmie);
• kolagen typu II - obecny w chrząstkach stawowych i krążkach międzykręgowych;
• kolagen typu III - składnik skóry, naczyń krwionośnych, mięśni, narządów wewnętrznych, jest to drugi najobficiej występujący w organizmie typ kolagenu;
• kolagen typu IV - element błon podstawnych, m.in. wokół komórek nerwowych, komórek tłuszczowych i nabłonka;
• kolagen typu V - składnik włosów, skóry, mięśni gładnich otrzewnej, skóry, kości i łożyska.

W młodym i zdrowym organizmie kolagen nieustannie się odbudowuje. Niestety około 25. roku życia jego produkcja zaczyna spadać, a po 60. roku życia niemal całkowicie zanika.

Co osłabia produkcję kolagenu?

Nie tylko wiek, ale też codzienne nawyki i stan fizjologiczny wpływają na poziom kolagenu w organizmie. Do czynników osłabiających jego syntezę zaliczamy:

• dietę ubogą w białko pochodzenia zwierzęcego, cynk, żelazo i witaminę C;
• niedostateczny poziom aktywności fizycznej;
• używki, takie jak alkohol i papierosy;
• niewystarczającą ilość/jakość snu;
• wysoką ekspozycję na działanie promieni UV;
• menopauzę.

Dlaczego warto suplementować kolagen?

Regularne przyjmowanie kolagenu może przynieść wiele korzyści, zarówno w obszarze urody, jak i sprawności układu ruchu. Badania wskazują m.in. na:

• poprawę ogólnej kondycji skóry, w tym jej elastyczności i poziomu nawilżenia;
• zmniejszenie łamliwości paznokci;
• wsparcie w zakresie ruchomości stawów i ich regeneracji;
• przyspieszenie procesu gojenia ran;
• zmniejszenie bólu stawów (zwłaszcza kolanowych) u osób z łagodną do umiarkowanej degeneracją (po suplementacji hydrolizowanym kolagenem typu I);
• wsparcie masy i siły mięśniowej w połączeniu z ćwiczeniami.

Kolagen wołowy czy rybi?

Na rynku dostępne są liczne preparaty zawierające kolagen, głównie pochodzenia wołowego lub rybiego. I tutaj zazwyczaj pojawia się pytanie: "Po jaki najlepiej sięgnąć"? Zarówno kolagen wołowy, jak i rybi posiadają liczne zalety, a poniżej przybliżamy krótką charakterystykę każdego z nich.

Kolagen wołowy

Kolagen wołowy pozyskuje się z bydła, głównie z kości, chrząstek i skóry krów. Obfituje w kolagen typu I i III, czyli te najważniejsze dla jędrnej, elastycznej skóry i mocnej tkanki łącznej.

W jego składzie znajdziemy też 18 aminokwasów, m.in. glicynę, prolinę i hydroksyprolinę. I właśnie ta ostatnia występuje w kolagenie wołowym w większej ilości niż w rybim (nawet o ok. 30%). To dzięki niej kolagen wołowy jest bardziej stabilny termicznie.

Jego budowa przypomina kolagen naturalnie występujący w ludzkim organizmie, dlatego świetnie się sprawdza u osób, które chcą go uzupełniać, a jednocześnie nie mogą lub nie chcą sięgać po kolagen rybi.

To właśnie kolagen pochodzenia wołowego znajduje się w naszych płynnych suplementach z serii Collaflex i Collatris.

Kolagen rybi

Inaczej nazywany morskim, pozyskiwany jest z ryb i innych morskich organizmów, a konkretnie z ich skóry, łusek i ości. Cechuje się wyjątkowo drobnymi cząsteczkami, co przekłada się na lepszą rozpuszczalność i szybsze przyswajanie przez organizm. W ok. 90% składa się z kolagenu typu I, który odpowiada za regenerację i odbudowę skóry oraz jej poziom nawilżenia.

Może posiadać wyczuwalny charakterystyczny rybi posmak, który nie każdemu przypadne do gustu. Kolagen rybi stanowi za to dobrą alternatywę dla osób niespożywających wołowiny czy to ze względów światopoglądowych, czy religijnych.

Nie pochodzenie a forma

Niezależnie od tego, czy wybierzesz kolagen wołowy czy rybi, kluczowe znaczenie ma jego forma. Warto sięgać po preparaty zawierające hydrolizat kolagenu. Co kryje się pod tą nazwą?

Najprościej mówiąc, to kolagen „pocięty” w procesie hydrolizy na mniejsze fragmenty. Dzięki temu organizm dużo łatwiej go przyswaja – im mniejsze cząsteczki, tym lepiej wchłaniają się aminokwasy, które budują kolagen.

Kolagen + witamina C = duet idealny

Regularne stosowanie kolagenu pomaga zachować zdrowy wygląd skóry, poprawia jej nawilżenie, a przy okazji wspiera kondycję stawów i kości. To prosty nawyk, który działa zarówno na urodę, jak i na sprawność.

Trzeba jednak pamiętać, że aby suplementacja kolagenu była naprawdę skuteczna, niezwykle ważna jest także odpowiednia ilość witaminy C. To właśnie ona stymuluje naturalną produkcję kolagenu w organizmie. Dodatkowo witamina C:

• należy do grupy tzw. antyoksydantów (przeciwutleniaczy), czyli substancji chroniących komórki przed wolnymi rodnikami i stresem oksydacyjnym;
• ułatwia wchłanianie żelaza niehemowego, czyli pochodzącego ze źródeł roślinnych;
• wspiera pracę układu odpornoścwego;
• wspomaga prawidłowe funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego.

Podsumowanie

Kolagen to białko kluczowe dla elastyczności skóry oraz sprawności stawów, którego produkcja z wiekiem stopniowo maleje. Jeśli decydujesz się na suplementację, najlepszym wyborem będzie kolagen w formie dobrze przyswajalnego hydrolizatu. Aby zwiększyć skuteczność suplementacji, warto także sięgnąć po witaminę C, wspierającą naturalną syntezę kolagenu i chroniącą komórki przed stresem oksydacyjnym.

Piśmiennictwo

• Jadach B., Mielcarek Z., Osmałek T.: Use of collagen in cosmetic products. Curr Issues Mol Biol, 2024, 46, 2043-2070
• Choi F. D., Sung C. T., Juhasz M. L. W. i wsp.: Oral collagen supplementation: a systematic reviw of dermatological applications. 2019, 18
• Janzen Brueckheimer P., Costa Silwa T., Rodrigues L. i wsp.: The effect of type I collagen hydrolysate supplementation on bones, muscles and joints: a systematic review. Orthop Rev (Pavia), 2025, 17, doi:10.52965/001c.129086
• Morawiecka N., Rosa-Bończak M., Marta P. K. i wsp.: The role of collagen supplementation in improving skin quality and join function: mechanisms of action, effectiveness and future research directions. J Educ Health Sport, 2025, 80, DOI 10.12775/JEHS.2025.80.58371
• Przygoda B., Wierzejska R., Matczuk E. i wsp.: Witamina C, [w:] red. Rychlik E., Stoś K., Woźniak A., Mojska H.: Normy żywienia dla populacji Polski, Warszawa 2024, 180-193